ในระบบการศึกษาไทย เรามักจะภูมิใจเสมอที่ชาติไทยของเราไม่ตกเป็น “อาณานิคม” จากชาติตะวันตก และมักถูกปลูกฝังให้มองว่า เจ้าอาณานิคม คือสิ่งที่เลวร้ายและมีแต่ความเสียหาย แล้วหากเรามองในมุมของเจ้าอาณานิคมบ้างล่ะ พวกเรามีความคิดว่าจะพวกเขาจะต้องยึดดินแดนทั้งหมดที่ขวางหน้าเหมือนที่เราคิดหรือเปล่า?
เจ้าอาณานิคม ต้องการยึดพื้นที่แบบไหน มากที่สุด
ก่อนอื่นต้องเริ่มจากการคมนาคมในสมัยนั้นที่ใช้การเดินทางด้วยเรือเป็นหลัก ทำให้ท่าเรือและเมืองที่ติดทะเลกลายเป็นพื้นที่ดั่งทำเลทอง นั่นจึงทำให้ เจ้าอาณานิคม เข้ามาติดต่อค้าขาย และเมื่อนานวันก็มีพยายามทุกวิถีทางเพื่อให้พื้นที่ทำเลทองมานี้เป็นของตน มะละกา สิงคโปร์ ปีนัง เกาะสุมาตราตอนเหนือ เกาะชวา และเกาะทางเหนือของฟิลิปปินส์ จึงถูกยึดครองโดย เจ้าอาณานิคม โปรตุเกส อังกฤษ และดัตช์ ส่วนฝรั่งเศสที่มาทีหลัง ทำเลทองถูกยึดครองไปหมดแล้ว ทำให้ต้องหาพื้นที่ใหม่ที่ยังไม่ถูกครอบครอง ซึ่งกองทัพฝรั่งเศสเลือกยุทธวิธีล่องเรือไปตามแม่น้ำโขงเพื่อเข้าไปตีเมืองจีน ทำให้ต้องไปยึดครองเวียดนาม กัมพูชาและลาว โดยสองประเทศหลังมีความยินดีที่จะอยู่ใต้อาณานิคมฝรั่งเศส แต่ท้ายที่สุดการยึดครองของฝรั่งเศสก็ไม่เกิดผล เพราะแม่น้ำโขงตื้นเขินและมีเศษตะกอนใต้น้ำเยอะ ทำให้เรือลำใหญ่ของกองทัพไม่สามารถล่องไปได้
แล้วประเทศไทยของเราล่ะ มีบทบาทสำคัญอย่างไรในยุคนั้น สำหรับไทยมีภูมิประเทศอยู่ตรงกลางของภาคพื้นทวีป ซึ่งไกลจากเส้นทางคมนาคมเรือที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ภาคพื้นสมุทร นั่นจึงทำให้ไทยเป็นทำเลที่ไม่ใช่จุดหมายปองของชาติตะวันตก แต่มักจะใช้ไทยเป็นรัฐกันชน โดยเฉพาะระหว่างอังกฤษกับฝรั่งเศส ซึ่งทั้งสองจะใช้วิธีการกดดันไทย ด้วยการยึดดินแดนบริเวณชายแดนและนำดินแดนส่วนอื่นมาแลกสลับกันไปมา
ฉะนั้นนี่จึงเป็นประเด็นสำคัญ ที่กำลังจะบอกว่าการศึกษาไทยพยายามจะชี้ชวนไปว่าไทยมีความเก่งกล้าสามารถในการต้านทานชาติตะวันตกไว้ได้ชาติเดียวในภูมิภาค ทั้งที่ในความจริงทำเลและองค์ประกอบต่าง ๆ ของไทย ไม่ใช่ที่เตะตาต้องใจของ เจ้าอาณานิคม ขนาดนั้น
ติดตามบทความ การศีกษาและการเรียนรู้ เคล็ดลับการอ่านหนังสือ ข่าวราชการ ข่าวการสอบราชการ ได้ที่นี้
แนะนำ ความรู้นอกตำรา ว่าด้วยทำไม สถาบันกษัตริย์ คือสิ่งที่สูงส่ง สำหรับสังคมไทย